Sobiq SSSR davlatlari Rossiyaga sanksiyalarni chetlab o‘tishda yordamlashib, evaziga pul ishlamoqda — Politico

G‘arbning Rossiyaga nisbatan sanksiyalari sobiq Sovet Ittifoqining boshqa mamlakatlarida yirik biznesni anglatadi, chunki vositachilar Rossiyaga mavjud bo‘lmagan tovarlarni qayta sotish orqali pul topish uchun kurashmoqda. Bu haqda Politico xabar berdi.

Litva tashqi ishlar vaziri Gabrielyus Landsbergis Politico nashriga bergan intervyusida rossiyaliklarni alkogol, hashamatli mahsulotlar va boshqa G‘arb mahsulotlari bilan to‘la ta’minlayotgan ushbu yangi ta’minot zanjirlari Yevropaning Moskvani jazolash harakatlariga putur yetkazishini aytdi. Diplomat mazkur ta’minot zanjirini bloklashga chaqirdi.

“Yevropa Ittifoqi sanksiyalarini chetlab o‘tish nafaqat uzoqni ko‘zlamagan qaror, balki ittifoqimizning asosiy tamoyillarini ham buzadi”, — dedi Landsbergis. 

U Kavkaz va Markaziy Osiyodagi ayrim davlatlar Rossiya bilan bilvosita savdo markazlari sifatida jadal rivojlanayotganini ta’kidladi.

“Trade Data Monitor” platformasidagi bojxona yozuvlari Ukraina urush boshlaganidan beri qo‘shni Gruziyada Rossiya bilan savdo aylanmasi deyarli 22 foizga o‘sganini ko‘rsatdi. Rossiyaga spirtli ichimliklar eksporti esa 120 foizdan oshgan. 

Qozog‘istonning Rossiyaga eksporti xuddi shu davrda keskin o‘sib, dollar hisobida taxminan 57 foizga oshgan.

Jahon banki ma’lumotlariga ko‘ra, Rossiya bilan yaqin savdo aloqalarini saqlab turgan Armaniston yalpi ichki mahsuloti o‘tgan yili kutilmaganda 11 foizga o‘sdi, Rossiyaga eksport esa 2022-yilga nisbatan besh baravar, Rossiyadan pul o‘tkazmalari esa yetti barobar oshdi.

Mamlakatda budjet profitsiti qayd etildi va uning valyutasi — dram dunyodagi eng yaxshi ko‘rsatkichlardan birini qayd etdi.

“Uchinchi mamlakatlar orqali yangi savdo oqimlari paydo bo‘ldi, bunda Rossiyaga eksport o‘sganini, shuningdek, G‘arbdan import oshganini ko‘rish mumkin”, — deydi Germaniya xalqaro va xavfsizlik instituti katta ilmiy xodimi Yanis Klyuge.

Parallel deb ataladigan importlarning aksariyati iste’mol tovarlari hisoblanadi. Ishlab chiqaruvchilar o‘z mahsulotlarini Rossiyaga sotmoqchi emasligi, aksincha Rossiya bilan yaqin aloqada bo‘lgan mamlakatlarga sotuv keskin oshib borayotganini aytgan.

“Bu ko‘p milliard dollarlik biznes, u o‘sdi va Rossiyaning qo‘shnilari eksportining haqiqatan ham kuchli o‘sishiga hissa qo‘shmoqda”, — dedi Klyuge.

Moskvadagi restoranlardan birining egasi anonimlik sharti bilan uning barida G‘arb brendlari spirtli ichimliklar sotilganini aytdi. 

“Pivo to‘g‘ridan-to‘g‘ri keladi. Qozog‘istondan spirtli ichimliklar, Gruziyadan Coca-Cola yetkazib beriladi”, — degan u.

Coca-Cola vakilining aytishicha, firma Rossiyaga eksport qilishga ruxsat bermaydi. 

“Har qanday ruxsatsiz importning oldini olish bo‘yicha harakatlarimiz, birinchi navbatda, Yevrosiyo Iqtisodiy Ittifoqi doirasidagi erkin savdo bilan bog‘liq bo‘lgan tartibga soluvchi omillar bilan cheklangan. Postsovet davlatlarining yagona bozori Rossiya, Belarus, Qozog‘iston va Armanistonni o‘z ichiga oladi, lekin Gruziya kirmaydi”, — deydi Coca-Cola vakili.

Karnegi tahlil markazining Yevrosiyo markazi xodimi Temur Umarovga ko‘ra, yangi daromad manbalari sobiq sovet chegarasidagi mamlakatlarga sezilarli turtki beradi.

“Rossiyalik ishbilarmonlar Qozog‘iston, Qirg‘iziston va hatto Yevrosiyo iqtisodiy ittifoqiga a’zo bo‘lmagan O‘zbekistondagi hamkorlariga ham Yevropa mamlakatlari va dunyoning boshqa qismlaridan tovarlarga buyurtma berishni so‘rab murojaat qilayotgani haqida bir qancha xabarlar kelib tushgan.

Natijada Markaziy Osiyodagi iqtisodiy vaziyat ancha jadal va baquvvat bo‘ldi. Ko‘pgina korxona va tashkilotlar Rossiyada iste’mol tovarlariga bo‘lgan talabni ko‘rib, bu sur’atdan o‘z o‘rnini to‘ldirish uchun foydalanishga harakat qilmoqda”, — deydi Umarov.