O‘zbekistonda qaysi kasblar juda tez rivojlanmoqda? Sun’iy intellekt bunga javob berdi
Sun’iy intellekt yordamida O‘zbekistonda qaysi kasblar juda tez rivojlanayotgani haqida ma’lumot to‘pladik. Quyida mazkur kasblar ro‘yxati taqdim etiladi.
O‘zbekistonda yil sayin ko‘plab sohalarga o‘zgarishlar, yangilanishlar kirib kelmoqda. Turli omillar sabab ayrim kasblar juda tez rivojlanmoqda. Sun’iy intellektga ko‘ra, quyidagi kasblar mamlakatda eng tez rivojlanmoqda:
- IT va dasturiy ta’minot ishlab chiqarish: Jahon bo‘ylab axborot texnologiyalari sohasi juda tez o‘sayotgan sohalardan biri bo‘lib, O‘zbekiston ham bundan mustasno emas. Davlat tomonidan IT sohasiga kiritilayotgan soliq imtiyozlari, startaplar va IT parklar uchun yaratilayotgan qulay muhit, shuningdek, yoshlar orasida bu sohaga bo‘lgan qiziqishning ortishi, sohani jadal o‘sishga olib kelayotgan asosiy sabablardan hisoblanadi.
- Qurilish: Uy-joy qurilishi va infratuzilma ishlari mamlakatning jadal urbanizatsiyasi sababli o‘smoqda. Aholi sonining o‘sishi va shaharlashtirish, shuningdek, davlat tomonidan infratuzilma loyihalariga kiritilayotgan investitsiyalar qurilish sohasining kengayishiga hissa qo‘shmoqda.
- Sog‘liqni saqlash: Sog‘liqni saqlash tizimini modernizatsiyalash va xalqaro standartlarga muvofiqlashtirishga qaratilgan dasturlar sohani rivojlanishiga turtki bermoqda. Zamonaviy tibbiy asbob-uskunalar va texnologiyalarning joriy etilishi hamda xalqaro hamkorlik tibbiy xizmatlar sifatini oshirishga xizmat qilmoqda.
- Ta’lim: Davlatning ta’lim sohasiga bo‘lgan e’tibori hamda xalqaro universitetlar bilan hamkorlik natijasida ta’lim sohasida ham o‘sish kuzatilmoqda. Bu esa o‘z navbatida ta’lim sohasidagi mutaxassislarga bo‘lgan talabni oshiradi.
- Bank va Moliya: O‘zbekistonda finans sektori, xususan bank ishlari ham tez sur’atlar bilan rivojlanmoqda. Mamlakatda kapital bozorlarni rivojlantirish va investitsiya muhitini yaxshilashga oid islohotlar bank va moliya sohasini yanada rag‘batlantirmoqda.
Bu kasblar nafaqat mahalliy iqtisodiy rivojlanish, balki jahon iqtisodiyotidagi o‘zgarishlar va texnologik yangilanishlar sababli ham keng rivojlanmoqda. Qayd etish kerakki, har bir soha o‘ziga xos shart-sharoitlar asosida rivojlanadi va bu shart-sharoitlar tez-tez o‘zgarib turadi.
O‘zbekistonda eng kam oylik olayotgan soha xodimlari kimlar?
O‘zbekistonda 2023-yilda o‘rtacha oylik ish haqi 4 million 551 ming so‘mni tashkil etdi. Biroq ayrim sohalarda to‘lanadigan o‘rtacha oylik ish haqi miqdori mazkur qiymatga yetmaydi.
Mamlakatda o‘tgan yili oyligi umumiy hisobdagi o‘rtacha miqdorga yetmagan eng past daromad oluvchilar taʼlim va sog‘liqni saqlash sohalari vakillari bo‘lgan. Xususan, oylik miqdori doimiy quyi pog‘onalarni band etayotgan taʼlim sohasida o‘rtacha ish haqi 3,1 million so‘mni tashkil etgan. Sog‘liqni saqlashda esa 3 million so‘m bo‘lgan. Bu miqdor nominal hisoblangan bo‘lib, soliq va boshqa to‘lovlarni o‘z ichiga olgan daromadlardir.
Taʼlim
Statistika agentligi taʼlim sohasining asosiy tarmoqlari bo‘yicha o‘rtacha oylik ish haqini hisoblab chiqdi. Maʼlum bo‘lishicha, 2023-yilda soha bo‘yicha eng yuqori o‘rtacha oylik ish haqi oliy taʼlimda to‘langan — 7,4 million so‘m. Eng past ko‘rsatkich esa maktabgacha taʼlimda kuzatilgan —1,7 million so‘m.
Taʼlim sohasi bo‘yicha o‘rtacha oylik ish haqining eng yuqori ko‘rsatkichi Toshkent shahrida qayd etilgan — 5 million so‘m. Shu bilan birga, Toshkent (3 million so‘m) hamda Navoiy viloyatlarida (3 million so‘m) boshqa hududlarga nisbatan yuqoriroq maosh to‘langan.
Eng past ish haqi Qashqadaryo (2,6 million so‘m) va Farg‘ona (2,8 million so‘m) viloyatlarida to‘langan. Shuningdek, Qoraqalpog‘istonda, Surxondaryo, Buxoro, Jizzax, Samarqand hamda Xorazm viloyatlarida o‘rtacha oylik ish haqi 3 million so‘mga ham yetmagan.
Umuman olganda, taʼlim sohasidagi o‘rtacha oylik ish haqi 2022-yilda 2,6 million so‘mni tashkil etgan.
Sog‘liqni saqlash
Sog‘liqni saqlash sohasining faoliyat turi bo‘yicha o‘rtacha oylik ish haqining eng yuqori ko‘rsatkichi Toshkent shahrida kuzatilgan — 3,7 million so‘m. Shu bilan birga, Qoraqalpog‘istonda (3,3 million so‘m) hamda Xorazm viloyatida (3,2 million so‘m) nisbatan yuqoriroq ko‘rsatkich qayd etilgan.
Eng past oylik maosh ko‘rsatkichlari Qashqadaryo, Namangan va Surxondaryo viloyatlarida kuzatilgan bo‘lsa, u yerdagi sog‘liqni saqlash xodimlarining o‘rtacha oylik ish haqi 3 million so‘mdan kam bo‘lgan.
Eslatib o‘tamiz, 2022-yilda sog‘liqni saqlash sohasidagi o‘rtacha oylik maosh 2,6 million so‘mni tashkil etgandi.
Avvalroq o‘rtacha oylik ish haqining eng baland ko‘rsatkichi moliya va sug‘urta sohasida (13,3 million so‘m) qayd etilgani xabar qilingandi.
