Fillar uchun maxsus bog‘, baliq ovlash an’anasi va tarixiy obidalar: Shri-Lankaning 15 mo‘jizasiga fotosayohat

2021-yil boshida Shri-Lanka uzoq vaqt lokdaundan so‘ng sayohatchilar uchun chegaralarini ochdi. Janubiy Osiyodagi bu orol – go‘zal choy plantatsiyalari, qadimiy ibodatxonalar xarobalari, plyajlar, o‘rmonlar, ajoyib oshxona va boshqa ko‘p narsalar bilan sayyohlarni o‘ziga jalb qiladigan haqiqiy jannatga qiyoslanadi. Quyidagi fotosayohat orqali Shri-Lankadagi zamonaviy hayot va u yerda ko‘rish mumkin bo‘lgan mo‘jizalarni tomosha qilish mumkin.

Baliq ovlash – Shri-Lankada an’anaga aylangan desa ham bo‘ladi. Orol plyajlarining uzunligi 1300 kilometrdan oshadi va qirg‘oq chizig‘i juda xilma-xildir. Bu yerda baliq ovlashning eng mashhur usuli – to‘r tashlash. Uning bir uchi qirg‘oqqa, ikkinchisi qayiqning yon tomoniga mahkamlanadi.

Tadqiqotchilarning fikriga ko‘ra, bundan 150 yil oldin Shri-Lankada 30 mingga yaqin fil yashagan. Afsuski, XXI asr boshlarida bu raqam 5 barobarga kamaydi. Jonzotlarni saqlab qolish uchun orolda bir nechta yirik milliy bog‘lar tashkil etilgan.

Sigiriya – tosh tepalik dengiz sathidan 370 metr balandlikda joylashgan. Bu joy XV asr oldin Kassapa hukmdori qal’a qurdirganidan buyon mashhur. Uning kirish joyi qoyaga o‘yilgan ulkan sher shaklida bo‘lgan, lekin shu paytgacha faqatgina panjalar saqlanib qolgan. Sigiriyada, shuningdek, dunyodagi eng qadimgi favvoralar ham joylashgan.

Shri-Lankadagi kokos daraxtlarining soni choy butalari bilan taqqoslanadi. Palma o‘rmonlari orolning deyarli butun hududini qamrab oladi, faqatgina bundan sovuqroq tog‘lar va ularning etaklaridan tashqari. Palma daraxtlari qayerda bo‘lsa, kokos yong‘og‘i tushishi mumkinligi haqida ogohlantiruvchi belgilar qo‘yilgan.

Kolombo – Shri-Lankadagi eng katta shahar. Agar yashil tog‘larga sayohat qilish yoki qumli plyajda dam olishni rejalashtirayotganlar bo‘lsa, yorqin taassurot olish uchun bir necha kunni jonli Kolombo shahrida o‘tkazish lozim.  Bu shahar Janubiy Osiyodagi asosiy portlardan biridir. Qadimgi ibodatxonalar biznes markaz va gavjum magistral yo‘llar yaqinida joylashgan.

To‘qqiz ustunli ko‘prik Ella va Demodara temiryo‘l vokzali o‘rtasida joylashgan va mintaqaning asosiy diqqatga sazovor joyidir. Bu ko‘prikning balandligi, taxminan, 30 metr. U 100 yil oldin Britaniya mustamlakachiligi davrida qurilgan. Katta tuzilmani yaratish uchun metall emas, balki toshdan foydalanilgan.

Baliq ovlash – bu Shri-Lanka baliqchilarining ming yillar davomida amal qilib kelgan amaliyoti. Maxsus qo‘yilgan daraxtlar tufayli ular qayiqlar yetib bo‘lmaydigan joylarda – orolning sayoz qoyali qirg‘og‘ida baliq ovlashi mumkin. Baliqchilar qirg‘oq bo‘ylab kichik-kichik daraxt tanasini joylashtiradi, ularga ko‘tarilib, baliq tutadi.

Shri-Lanka – sayyohlar mamlakati, shuning uchun ibodatxona va qal’a xarobalari hududiga kirish pul. Polonnaruva – mamlakatning O‘rta asrlar poytaxti, u bugun tarixiy yodgorlik hisoblanadi. Piyoda yoki velosipedda shahar bo‘ylab harakatlanish va har daqiqada qiziqarli narsalarni topish mumkin.

X asrdan ko‘proq oldin Shri-Lankada mavjud bo‘lgan Polonnaruva qirolligi g‘ayrioddiy me’moriy uslubi bilan tanilgan. O‘tgan asrning boshlarida arxeologlar Polonnaruva shahrining qadimiy binolarini qazish ishlarini yakunladi va bugun u yer sayyohlar uchun ochiq. Vatadage uslubining asosiy xususiyatlari – tosh o‘ymakorligi va ustunlar.

Agar Shri-Lankaga borish imkoni bo‘lsa, shinam portli Galle shahriga tashrif buyurish mumkin. Unga portugaliyaliklar tomonidan asos solingan, lekin ko‘p qismini gollandlar qurgan. Galle YuNESKOning Jahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan. Bu odatiy Yevropa shahriga o‘xshaydi: tarixiy markazda xristian cherkovlarini, Gollandiya qal’asini, g‘ayrioddiy mayoqni va piyodalar uchun tor ko‘chalarni ko‘rish mumkin.

Boshqa hech bir davlatda to‘yga kelin-kuyov shuncha ko‘p do‘stlarini taklif qilmasa kerak. Bir necha yil oldin Shri-Lanka hatto jahon rekordini o‘rnatgan: to‘yda 100 dan ortiq kelindugona va 30 ga yaqin kuyovjo‘ra qatnashgan. Bu yerda to‘ylarning aksariyati milliy uslubda o‘tkaziladi: kelin ko‘k, oltin yoki oq to‘y sari, kuyov esa hashamatli kashta tikilgan mul anduma kiyimida bo‘ladi.

Shri-Lanka 1972-yilgacha yevropaliklar Seylon oroli deb atagan choy plantatsiyalari bilan mashhur. Bu mamlakatda choy hamma joyda o‘stiriladi: vodiy, tog‘ yonbag‘irlari va hatto qirg‘oqda ham. Choy barglarini yig‘ish bilan faqat ayollar shug‘ullanadi. Ularning ko‘pchiligi kuniga 20 kilogrammgacha hosil yig‘adi.

Anuradxapuradagi Abxayagiri gumbazi 2 ming yil oldin qurilgan. Bu Shri-Lankadagi eng bebaho tarixiy yodgorlik. Bu ulug‘vor inshootni qurishga buyruq bergan qirol Valagamba uni buddaviy izdoshlari ziyoratgohiga aylantirdi. Yuz yillar oldin Abxayagiri gumbazi Shri-Lankaning qadimiy poytaxtidagi budda monastrining bir qismi bo‘lgan.

Shri-Lankadagi eng katta etnik guruh – singallar. Bu xalq o‘z musiqasi bilan mashhur. An’anaviy singal orkestri 5 turdagi asbobdan iborat bo‘lib, ular orasida zarbli cholg‘ular asosiy rol o‘ynaydi. Shu bilan birga, qo‘shiqlarda instrumental komponent ustunlik qiladi. Shri-Lankada an’anaviy raqslar gataber, yak-ber, dovul va tammattam nog‘oralari hamrohligida ijro etiladi.

Jaya Shri Maxa Bodxi – inson tomonidan ekilgan eng qadimgi tirik daraxt. Bu miloddan avvalgi 288-yilda Shri-Lankada ekilgan fikus. Bugun odamlar Anuradxapuraga muqaddas daraxtni ko‘rish uchun tashrif buyuradi. Shri-Lanka qadimiy yodgorliklar, hayratlanarli manzaralar va plyajlarga to‘la. Mahalliy aholi ota-bobolari kabi oddiy va baxtli hayot kechiradi: baliq ovlash, choy yetishtirish va kokosdan ovqat tayyorlash. Agar Shri-Lankaga tashrif buyurish imkoniga ega bo‘lmasangiz, umid qilamizki, fotosuratlar sizga bu ajoyib mamlakat go‘zalligidan bahramand bo‘lishga imkon beradi.