Bolaning to‘yib uxlamaganini qanday aniqlash mumkin?

Uyqudan oldin bolada faollikning oshishi quvnoqlik emas, balki charchoqdan daraka beradi, deb yozadi Lifehacker.

Chunki yosh bolalarda surunkali uyqusizlik o‘sish va aqliy rivojlanishning sustlashishiga, nutq va xotiraning pasayishiga olib keladi. Kattaroq yoshdagilarda esa sifatli uyquning yetishmasligi sabab sog‘liq bilan bog‘liq muammolar, kayfiyatning o‘zgarishi va xavfli xatti-harakatlar kuzatiladi.

Nima uchun chaqaloq uyquga to‘ymasligi mumkin?

Birinchidan, ota-onalar rejim uchun javobgardir. Ammo bola qanchalik katta bo‘lsa, uxlash miqdori va sifati uning xatti-harakatlari bilan kamayib boraveradi. Shuningdek, har qanday yosh uchun umumiy bo‘lgan omillar mavjud, masalan, kasallik yoki dorilarning nojo‘ya ta’siri. Va yana bir necha sabablarga ko‘ra yetarlicha uxlay olmasligi mumkin:

Shaxsiy tanlov tufayli

Bolalar o‘sib ulg‘aygani sayin hayotda uyqudan ko‘ra ko‘proq qiziqarli o‘yinlar paydo bo‘ladi. Shuning uchun bolalar uyquni iloji boricha kechiktirishga harakat qiladi: avval “ichishni xohlayman — ovqatlanishni xohlayman”dan boshlanib, keyin kitob, telefon va yarim tunda kompyuterda o‘tirishgacha boradi.

Mos bo‘lmagan uyqu sharoitlari tufayli

Xona juda issiq, sovuq yoki yoqimsiz bo‘lishi mumkin. Televizor yoki maishiy texnikaning shovqini devor orqasidan eshitilib turadi. Bundan tashqari, ba’zida ovqatlanish uchun yoki ho‘l tagliklar tufayli uyg‘ongan yosh bolalarning uyqusi ham buziladi.

Yomon uyqu gigiyenasi

Odatlar va rejim dam olish va uxlash qobiliyatiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Uyquga ketishdan oldin multfilmlarni tomosha qilish va telefonda o‘tirish, hazmi og‘ir kechki ovqat bolalarga xalaqit beradi. Kichkintoylarga hatto keyinchalik cho‘milish ham ta’sir qilishi mumkin.

Kasallik 

Ko‘pincha uzoq muddatli yo‘tal yoki burun bitishi, allergiya bilan shamollash ham uxlashga xalaqit beradi. Bundan bolalar ham, kattalar ham ko‘pincha tunda uyg‘onadi va uyqu sifati yomonlashadi.

Qabul qilingan dorilar 

Ba’zi dorilar, masalan, epilepsiya uchun dorilar, uyqusizlikka olib keluvchi nojo‘ya ta’sirga ega.

Uyqusizlik 

Agar har bir kishi vaqti-vaqti bilan uyqusizlikka uchrasa, unda uyqu buzilishi tibbiy muammodir. Bularga uyqusizlik, bezovta oyoq sindromi va boshqa kasalliklar kiradi.

Bolaning uyqusizligini qanday aniqlash mumkin?

Agar yetarli uyqu bo‘lmasa, charchoq asta-sekin ortib boradi. Buning oldini olish uchun bolaning kerakli vaqtda uxlashiga ishonch hosil qilish kerak. Ammo bolalar bunga qattiq qarshilik ko‘rsatadi: yoki ular charchaganliklarini aytish uchun juda yoshlik qiladi. Shuning uchun charchoq belgilarini aniqlab olish zarur.

Charchoqning dastlabki belgilari qanchalik yaxshi o‘rganilsa, bolani uxlatish shuncha osonlashadi.

Chaqaloqlarda boshlanadi:

• shovqin solish, qichqiriq, injiqlik;
• bir nuqtaga uzoq tikilish;
• ko‘zlarni ishqalash;
• o‘z quloqlarini tortish;
• esnash.

Shuningdek, bolalarda uyqu vaqti quyidagicha bo‘lishi lozim:

• 4 oydan 12 oygacha 12-16 soat;
• 1 yoshdan 2 yoshgacha 11-14 soat;
• 3 yoshdan 5 yoshgacha 10-13 soat;
• 6 yoshdan 12 yoshgacha 9-12 soat;
• 13 yoshdan 18 yoshgacha 8-10 soat;

Uxlashni boshlashdan kamida 30-60 daqiqa oldin gadjetlardan foydalanmaslik va faol o‘yinlar bilan shug‘ullanmaslik yaxshiroqdir. Bundan tashqari, kechqurun shirin va kofeinli ichimliklarni cheklash, shuningdek, kechki ovqatni iloji boricha kamroq iste’mol qilish lozim.

Uyqusizlik tufayli qachon shifokorga murojaat qilish kerak?

Agar uyquni yaxshilashning barcha usullarini sinab ko‘rgan bo‘lsangiz, ammo muammo davom etsa, pediatrga murojaat qilish vaqti kelgan bo‘lishi mumkin. Ayniqsa, bunday belgilar kuzatilganda:

• uxlab qolishdan oldin haddan tashqari ko‘p injiqliklar;
• hurrak tortish;
• tunda tez-tez uyg‘onish;
• to‘shakni namlash, ayniqsa 7 yoshdan keyin;
• kunduzi ko‘p uxlash.