Қандай ўйинлар боланинг нутқи ривожланишига ёрдам беради?

Олимлар ёш болаларнинг нутқи ва тафаккурининг ривожланиши – қўл ва бармоқларининг нозик ҳаракатлари миқдори ҳамда шакли-ҳажми билан тўғридан-тўғри пропорсионал эканлигини исботлаган.

Бармоқларнинг ҳаракатлари маҳорати юқори даражада ривожланган болаларда – нутқ, фикрлаш, хотира, эътибор яхши бўлади. Бармоқларнинг ҳаракатлари эркин бўлмагунча бола нутқининг ривожланишига эришиб бўлмайди.Болаларда бармоқлар машқи бўйича ишни 6-7 ойлигидан бошлаш керак. Ҳар куни қўлларни 2-3 дақиқа давомида енгил уқалаш керак.

Рағбатлантирувчи қўл машқлари 5 босқичдан иборат:

1. боланинг қўлини бармоқ учидан тирсагигача ташқи томондан 8-10 марта силаш;
2. бармоқларни 5-6 марта (бош бормоқдан ташқари) букиш ва тўғрилаш 5-6 марта;
3. бош бормоқни ўнг-чап томонга букиш, думалоқ шаклда ҳаракатлантириш;
4. кафтни 2-3 марта фаоллаштириш: бармоқ билан боланинг кафти ўртасидан секин спирал кўринишида силаш, спирал кенгайиб бориб, охири бола бош бармоғида тугайди;
5. боланинг қўлини бармоқ учидан тирсагигача ташқи томондан 8-10 марта силаш.

Бармоқларнинг нозик ҳаракатларини ривожлантирувчи машқлар:

• болани ўн ойлигидан бошлаб барча бармоқларини ҳаракатга жалб қилиш керак – куб, пирамидалар, турли ҳажмдаги яримшарни бир бирига тахлаш, жойлаштириш.
• бир ёшдан бир ярим ёшгача бўлган даврда ёғочдан ёки пластмассадан бўлган ўйинчоқлар, масалан, леголардан пирамида, уйчалар ясаш;
• бир ярим ёшдан икки ёшгача бўлган даврда мозайкалардан ҳар турдаги шаклларни йиғиш;
• икки ёшдан уч ёшгача бўлган даврда ўйинчоқларни, йирик тугмачаларни тешиклардан арқон ўтказиб бир сафга териш, арқонлардан ҳар хил шаклдаги боғичлар ясаш;
• артикуляция машқлари: шарларни уфлаб шишириш, сўзларни дона-дона талаффуз қилишга интилиш.

Бармоқлар билан турли хил машқларни бажариб, болалар бармоқларини нозик ҳаракатларини яхши ривожланишига эришилади, бу нафақат нутқнинг ривожланишига фойдали таъсир кўрсатади, балки болани чизишга, ёзишга ҳам тайёрлайди.

Шифокор Хуршид Аъзамхўжаев тавсиялари асосида тайёрланди.