G‘ayrioddiy monarxiya: Yaponiya qirollik protokolining 6 ta eng g‘alati qoidasi
Yaponiya imperatorlik uyi 2500 yildan beri mavjud va shuning uchun qirollik oilasida juda ko‘p qadimiy odatlar va taqiqlar bor. Hozirgi kunda ham ularga qat’iy rioya qilish kerak.
Imperator oilasi a’zolariga ishlashga ruxsat berilmaydi
Ko‘pgina Yevropa monarxiyalaridan farqli o‘laroq, Yaponiya qirollik oilasi aʼzolarining ishlashiga ruxsat berilmaydi. Ular faqat xayriya tashkilotlarida norasmiy ishlashlari mumkin, ammo bu holatda ham imperatorning ruxsati talab qilinadi.
Ayollarga oddiy odamlar bilan turmush qurishga ruxsat berilmaydi
Imperator oilasidan bo‘lgan ayollarga oddiy odamlarga turmushga chiqish taqiqlangan. Aks holda qiz o‘zining barcha unvonlari va qirollik imtiyozlaridan voz kechishi kerak bo‘ladi. Ammo sobiq malika Nori 2005-yilda uzoq yillik do‘sti, dizayner Yoshiki Kuroda bilan turmush qurish uchun o‘z maqomidan voz kechadi.
Ammo qirollik oilasidan bo‘lgan erkaklarga oddiy oila qizlariga uylanish taqiqlanmaydi. Shu sababli taqiq ikki tomonlama standartlar va Yaponiya monarxiyasidagi ayollar mavqeyi haqida ko‘plab munozaralarga sabab bo‘ladi.
Imperator uyi siyosatdan tashqari hisoblanadi
Bu qoida yapon qirollik oilasini britaniyaliklar bilan birlashtiradi: ikkalasining aʼzolari siyosiy jihatdan betaraf hisoblanib, saylovlarda ovoz bera olmaydilar yoki saylovda qatnasha olmaydilar. Biroq Buyuk Britaniyada qirol oilasi va parlament o‘rtasidagi so‘zsiz kelishuv bo‘lsa, Yaponiyada taqiqning mohiyati konstitutsiyada mustahkamlangan.
Yaponiya qirollik oilasining familiyasi yo‘q
Vindzor yoki Oranskiy-Nassau (Niderlandiya) uyidan farqli o‘laroq, Yaponiya imperator oilasida umumiy familiya yo‘q. Buning o‘rniga, qirollik oilasi faqat tanlangan nomlardan foydalanadi. Shunday qilib, hozirgi qirollik juftligi — imperator Naruhito va imperator rafiqasi Masako.
Ayollar monarx bo‘la olmaydi
Avvallari bunday bo‘lmagan — Yaponiya taxtini 8 ta imperator ayol boshqargan. So‘nggi qirolicha Go-Sakuramati 1771-yilda taxtdan voz kechadi. 1889-yilda esa mamlakatda Meidzi Konstitutsiyasi qabul qilinadi, unda ayollar taxt vorisligidan chetlashtiriladi.
XXI asr boshlarida qirollik oilasi erkak merosxo‘rlar yetishmovchiligiga duch kelgani sababli bu holatga jiddiy eʼtibor qaratiladi. Bugungi kunda Yaponiyada ko‘pchilik bu qonunni qayta ko‘rib chiqish kerak degan fikrda, ammo hozircha amaldorlar hech narsani o‘zgartirishni rejalashtirmayapti.
Hech qanday sovg‘alarsiz
Yaponiya qirollik oilasiga maxsus ruxsatsiz sovg‘a berish yoki olish qonun bilan taqiqlangan. Mamlakat konstitutsiyasida shunday deyilgan: “Imperator uyi tomonidan hech qanday mulk berilishi yoki olinishi mumkin emas, shuningdek Seyma (Yaponiya parlamenti) ruxsatisiz hech qanday sovg‘a qilinmaydi”.
