O‘zbekiston, Tojikiston va Qozog‘istonda havoning keskin sovishi piyoz hosiliga ta’sir qiladimi?
EastFruit ekspertlari Qozog‘iston, O‘zbekiston va Tojikistonda havoning keskin sovib ketishi piyoz narxiga ta’sir ko‘rsatishini ma’lum qildi.
Mutaxassislarga ko‘ra, havoning sovishi mart oyida ushbu mamlakatlarning janubiy hududlarida yig‘ib olinadigan piyoz, karam va sabzi kabi ertapishar sabzavotlarning hosiliga tahdid soladi. Bundan tashqari, donli mevalar va yong‘oqlar hosilining bir qismi ham xavf ostida.
Meva-sabzavot biznesi bo‘yicha xalqaro ekspert Baxtiyor Abduvohidovning ta’kidlashicha, so‘nggi paytlarda mintaqada havo juda issiq, jumladan, kunduzi harorat 20 darajadan oshib ketgan. Natijada, ko‘plab hududlarda bodom allaqachon gullashni boshlagan va boshqa donli mevali ekinlarning daraxtlarida kurtaklar chiqqan.
Biroq yaqin kunlarda hatto Tojikistonning janubiy viloyatlarida ham harorat keskin sovib, 7-10 darajagacha sovishi kutilmoqda. O‘zbekiston va Qozog‘istonda esa vaziyat ancha og‘irroq, respublikalarda havo harorati kechasi minus 12-13 darajagacha tushishi, kunduzi esa sovuq davom etishi mumkin.
Shu bilan birga, mutaxassisning fikricha, erta piyoz allaqachon unib chiqqan, bu esa hosilning bir qismini yo‘qotishga olib kelishi mumkin. Issiq xonalarda saqlanmagan piyozlar ham zarar ko‘rmasligi kerak, deydi mutaxassislar. Agronom Sergiy Albaning fikricha, sovuq haroratning piyozga ta’siri hosilning rivojlanish bosqichiga bog‘liq.
“Agar piyoz hosili sovuqqa qadar oltidan ortiq barg hosil qilgan bo‘lsa, u yetishishda davom etishi mumkin”, — deydi u.
Latvijas dārznieks sabzavot yetishtiruvchilar uyushmasi mutaxassisi va EastFruit blogeri Marite Gailite sovuqning piyoz ekinlariga ta‘siri piyozning xilma-xilligi va gibridiga, shuningdek, plantatsiyaning umumiy holatiga bog'liqligini aytdi.
“O‘tgan mavsum tajribasi shuni ko‘rsatadiki, erta piyoz hosilining bir qismi yo‘qolishi mumkin. Piyozning sifati ham yomonlashishi mumkin. Bundan tashqari, sovuqlar keyinchalik hosilni yig‘ish sanasining kechikishiga olib keladi”.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsa, havoning sovishi Markaziy Osiyoda piyoz bozoridagi keskinlikni biroz pasaytirishi mumkin, respublikalarda mahsulot zaxiralari yuqoriligicha qolmoqda va narxlar nisbatan past. Erta piyoz hosilining bir qismining yo‘qolishi kutilmoqda, yig‘im-terim sanalarining kechikishi esa omborda to‘plangan mahsulotlarning katta zaxiralarini sotishda qo‘shimcha kunlarga olib keladi.
Shuningdek, sovuq havo majburiy sovitishdan holi, yopiq joylarda saqlanadigan piyoz ekinlarining yo‘qolishini kamaytiradi.
“Har holda, bu bozor uchun ijobiy bo‘lib, asta-sekin o‘sib borayotgan piyoz narxining barqarorlashishiga ta’sir o‘tkazadi”, — deyiladi xabarda.
